Làng gốm Hương Canh   Vĩnh Phúc tọa lạc trong địa phận của thị trấn Hương Canh, huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc, phương thức thủ đô 50 km về phía Bắc. Toàn thị trấn có trên 600 hộ, trong đó có trên một nửa số hộ tham gia sản xuất hoặc kinh doanh đồ gốm.

Điểm tham quan này phương thức thành phố Vĩnh Yên tầm 12km, phương thức thủ đô 42km. Do đó bạn nên lựa chọn làng gốm Hương Canh cho những tham quan ngắn ngày sẽ phù hợp nhất. Sau đó, kết hợp với những điểm du lịch nổi tiếng khác tại Vĩnh Phúc như hồ Đại Lải, Tam Đảo, thiền viền trúc lâm Tây Thiên,vv…để không phí một ngày.

Giới thiệu về Làng gốm Hương Canh Vĩnh Phúc

Làng gốm Hương Canh Vĩnh Phúc dù không nổi tiếng như gốm Bát Tràng, thủ đô nhưng làng gốm Hương Canh, Vĩnh Phúc lại có nét xinh và sức hút riêng. Nghề gốm ở đây đã có rất nhiều mặt từ phương thức đây hơn 300 năm nhưng cho đến những năm 1950-1970, khi xuất hiện hợp tác xã gốm thì làng nghề mới thực sự mạnh mẽ, tạo ra nhiều sản phẩm gốm ưng ý cho những khu vực gần xa. Đây cũng có thể nói là thời hạn hưng thịnh nhất của làng gốm Hương Canh lúc đó.

Giờ đây, khi làng nghề đã trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm, mai một dần nhưng vẫn tồn tại, trở thành một trong những làng nghề độc đáo của miền Bắc nói tóm lại và tỉnh Vĩnh Phúc nói riêng. Trong tham quan Tam Đảo, khách tham quan có thể ghé qua để chiêm ngưỡng những sản phẩm gốm với nét thẩm mỹ cao cũng như là hiểu hơn về lịch sử của một trong những làng nghề cổ này.

Nghề gốm ở Hương Canh sở dĩ nổi tiếng có lẽ một phần do sự ưu tiên của thiên nhiên so với vùng đất này. Theo những nhà thổ nhưỡng học thì vùng đất Hương Canh là nơi tiếp giáp giữa trung du và đồng bằng trung du nên có cấu trúc địa tầng gồm nhiều tầng đất sét mịn. Đất sét của Hương Canh có nhiều màu: vàng, xám, đỏ nâu… rất thích hợp cho việc sản xuất những sản phẩm gốm.

Để có được sản phẩm chất lượng cao, những người thợ gốm ở Hương Canh đặc thù tuân thủ những công đoạn kỹ thuật. Nguyên liệu này là đất sét sau khi khai thác được để ải trong vòng từ 5 đến 6 tháng sau đó được xử lý tạp chất rất nhiều lần.

Quá trình tạo dáng sản phẩm được thực hiện trước hết trên bàn xoay, sản phẩm sau khi thành hình được sửa mộc và trang trí bằng những nét khắc, chạm, vẽ nét chìm hoặc đắp nổi trên bề mặt sản phẩm rồi được đem vào lò nung. Những loại lò nung hiện nay ở Hương Canh là loại lò cóc nâng cấp gồm nhiều bầu hoặc nhiều vách ngăn.

Sản phẩm được xếp vào lò nung theo kiểu “cái mẹ đựng cái con”, nghĩa là sản phẩm nhỏ được xếp trong lòng sản phẩm to để tận dụng diện tích trong lò và không phải dùng bao thơi. Với việc nâng cấp lò nung đạt độ lửa cao, Hương Canh đã sản xuất được loại gốm sành nâu, có kết cấu xương đất chớm chảy, đanh và bóng mặt, màu sành sẫm, gõ vào sản phẩm như gõ vào gang, tiếng nghe rất đanh. Gốm Hương Canh không dùng men mà vẫn tạo nên lớp da bóng bề mặt nhờ kỹ thuật xoa nước đất và xử lý khi nung.

Tham quan Làng gốm Hương Canh Vĩnh Phúc

Đến với Làng gốm Hương Canh Vĩnh Phúc, khách tham quan sẽ có dịp được ngắm nhìn và chạm tay vào những sản phẩm gốm truyền thống nhu chậu, chai, lọ, chum, vại,vv…Ngoài ra, để tạo sự đa dạng phong phú nhằm đáp ứng nhu cầu thẩm mĩ thì làng gốm không chỉ chuốt gốm mà còn những loại đồ mỹ nghệ, bức phù điêu bằng gốm vô cùng độc đáo, có giá trị.

Có thể bạn không biết nhưng loại đất sét để nặn gốm ở đây là dòng đất sét xanh, nhiều thịt nên khi sản phẩm hình thành có độ dày, màu vẻ đẹp và hơn hết là sở hữu nhiều tính năng hơn là một sản phẩm để trưng bày. Những chiếc bình gốm dùng để pha trà sẽ giúp giữ được độ nóng và vị trà rất lâu, càng tuyệt vời hơn khi để đựng rượu vì rượu sẽ không bị giảm đi độ cồn mà còn ngon hơn nếu để lâu. Đặc điểm, do đặc trưng về nguyên liệu nên khi dùng tay để gõ vào, những sản phẩm gốm đều tạo ra tiếng kêu leng keng rất thú vị hệt như những sản phẩm bằng kim loại.

Ngày nay, để đáp ứng được nhu cầu và tính thị hiếu thẩm mỹ của những người tiêu dùng, những nghệ nhân tại đây đã đổi mới, sáng tạo nhưng đồng thời cũng giữ lại những sản phẩm truyền thống. Để đánh giá thì gốm Hương Canh giờ đây không chỉ xinh mà còn đa dạng, mang lại nguồn thu nhập ổn định cho những người dân địa phương.

Sau khi dạo một vòng, bạn cũng đừng bỏ qua thời cơ được ngồi nghe những nghệ nhân kể về lịch sử tạo ra gốm, hiểu hơn về quy trình làm gốm và thích thú nhất vẫn là “vào vai” một nghệ nhân gốm thực thụ để tự tạo nên những sản phẩm gốm handmade. Đây cũng này là những trải nghiệm tuyệt vời hứa hẹn sẽ mang lại cho bạn những giây phút kỷ niệm và ý nghĩa nhất khi đến với làng gốm Hương Canh, Vĩnh Phúc.

Ẩm thực độc đáo của Làng gốm Hương Canh Vĩnh Phúc
Món bánh hòn

Món bánh hòn của Hương Canh vốn là món bánh dân dã nhưng khá nổi tiếng, giống như người Huế có món bánh lọc, bánh nậm vật đó. Nếu đã về với Hương Canh mà lại không ăn bánh hòn, cháo se thật là tiếc nuối.

Bánh hòn là món bánh được làm từ gạo tẻ, sau khi rây cho kỹ thì đem hấp chín. Từng viên bánh nhỏ tròn tròn, mềm mềm bên phía ngoài lại thơm lừng mộc nhĩ, thịt ba chỉ thái nhuyễn ở bên trong, chỉ cần cắn một miếng nhỏ thôi là đã thấy tròn vị lắm rồi.

Nộm rau cần (vó cần)

Nghe qua cái tên thì ai cũng biết rõ món rau cần nhưng món nộm rau cần ở Hương Canh, Vĩnh Phúc lại là một món ăn đặc sản của vùng đất này. Để tạo nên món ăn này, người ta cần đến rau cần, bánh đa mật đường song song với thịt ba chỉ luộc, những nguyên liệu khác như lạc rang giã nhuyễn, rau thơm rồi cho tất cả trộn đều lên. Rắc thêm ít rau, ớt cho thêm phần quyến rũ. Nếu bạn đã từng thưởng thức món nộm rau cần ở nơi nào đó thì khi ăn món này tại Hương Canh chắc chắc sẽ mang lại cảm nghĩ rất khác biệt.

Phương pháp dịch chuyển đến Làng gốm Hương Canh Vĩnh Phúc

Nếu với những bạn du lịch Tam Đảo tự túc thường thuê xe máy để tiết kiệm giá trị, còn so với những khách đoạn nên dịch chuyển bằng ôtô hoặc là đi tour sẽ là hợp lý nhất.

Từ thành phố Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc bạn cũng có thể đi theo tuyến quốc lộ 2, hỏi đường về UBND xã Bình Xuyên, đi một đoạn nữa là sẽ tới ngay làng gốm Hương Canh. Còn nếu di chuyển từ thủ đô, bạn chỉ cần chạy xe máy đi theo quốc lộ 23, tới cầu Lò Cang rồi hỏi đường vào làng gốm.

Ngoài ra, để tiết kiệm giá trị nhất mọi người có thể đi xe buýt từ những bến xe của thủ đô.